Uitdagingen voor het sociaal statuut van de zelfstandigen

In 2018 wordt het sociaal statuut van de zelfstandigen 50 jaar. Een belangrijke verjaardag. Dit statuut werd sinds zijn oprichting voortdurend versterkt. Federaal minister van Middenstand, Zelfstandigen, KMO's, Landbouw en Maatschappelijke Integratie, Denis Ducarme, zet in zijn algemene beleidsnota de uitdagingen voor 2018 op een rij.

Sociale bijdragen

De hervorming van de sociale lasten van de zelfstandigen in 2015 was een keerpunt. Sindsdien worden de verschuldigde sociale bijdragen beter afgestemd op de inkomsten van de zelfstandige. In 2018 moeten meer zelfstandigen de kans krijgen om in geval van een inkomstendaling hun voorlopige sociale bijdragen naar beneden aan te passen. De problematiek van de drempels zou worden aangepakt door vier verminderingsdrempels aan de bestaande drempels toe te voegen.
Hierbij aansluitend zullen de verhogingspercentages bij een laattijdige betaling van de sociale bijdragen - tot 19% per jaar voor het eerste jaar laattijdigheid - grondig worden onderzocht.
Het voornaamste tarief van de sociale bijdragen zal op 1 januari 2018 zakken van 21% naar 20,5%.
Voor startende zelfstandigen zou er op 1 april 2018 een verlaging komen van het niveau van de minimumbijdragen voor de eerste vier kwartalen van activiteit: minimuminkomen 6.866,25 EUR x 20,5% x ¼ (of 351,90 EUR per kwartaal).

Pensioenen

Zelfstandigen -natuurlijke personen of bedrijfsleiders- hebben de mogelijkheid om een vrij aanvullend pensioen (VAPZ) op te bouwen. Maar enkel de zelfstandige bedrijfsleiders kunnen een aanvullend pensioen afsluiten via de vennootschap die ze leiden.
Bedoeling is dat ook de zelfstandige natuurlijke personen een aanvullend tweede pijlerpensioen kunnen afsluiten. Een voorontwerp van wet zal weldra aan het Parlement worden voorgelegd. Zie ook: "Wat brengt 2018 op fiscaal vlak".

Andere grote pensioenmaatregelen die worden bekeken, zijn:

een stelsel van zwaar werk voor zelfstandigen;

een puntenstelsel voor de berekening van het pensioen;

de mogelijkheid voor zelfstandigen om van een deeltijds pensioen te genieten.

Bestaande discriminaties moeten stapsgewijs worden opgeheven om zo homogeen
mogelijke pensioenstelsels te bereiken, zowel tussen de zelfstandigen onderling als tussen de zelfstandigen en de andere stelsels.

Meewerkende echtgenoot

Het statuut van de meewerkende echtgenoot is geëvolueerd van een facultatief statuut naar een volwaardig statuut met eigen rechten voor de meewerkende echtgenoot. Het Algemeen Beheerscomité voor het sociaal statuut der zelfstandigen (ABC) gaat onderzoeken of dit statuut niet tot een co-ondernemerscontract kan worden omgevormd wat betreft het bijdragenniveau en de eraan verbonden pensioenrechten. De eindconclusie van het rapport wordt verwacht in de loop van 2018.

Arbeidsongeschiktheid

Momenteel krijgt de zelfstandige die zich in arbeidsongeschiktheid bevindt door ziekte of arbeidsongeval pas een uitkering na een carensperiode van 1 maand. Vanaf 1 januari 2018 wordt de carensperiode ingekort tot 2 weken of 14 dagen. Op die manier wordt de dekking via uitkeringen versterkt wat leidt tot een snellere tussenkomst van het ziekenfonds.

Commissie voor Vrijstelling van Bijdragen

Minister Denis Ducarme wil de werking van de Commissie voor Vrijstelling van Bijdragen optimaliseren. Ondernemers die zich in een moeilijke economische (crisis) situatie bevinden en een vrijstelling van sociale bijdragen aanvragen, moeten asap duidelijkheid over hun situatie hebben.

Sociale fraude en sociale dumping

De strijd tegen sociale fraude en sociale dumping blijft een prioriteit. Het plan voor de strijd tegen sociale dumping dat in april 2016 is goedgekeurd, zal in 2018 worden voortgezet.
Het wettelijke kader van de arbeidsrelaties blijkt niet de verwachte resultaten te bereiken en zou moeten hervormd.
Tot slot stuurt de minister aan op een versterking van de controle op de sociale verzekeringsfondsen, met het oog op een kwaliteitsverbetering van hun dienstverlening aan de zelfstandigen.