Mijmeren over feestdagen en vervangingsdagen

Het jaar 2017 nadert stilaan zijn einde, en dit geldt ook voor onze jaarlijkse vakantiedagen en wettelijke feestdagen. Maandag 25 december a.s. is de laatste feestdag van het jaar. In afwachting kunnen we de feestdagen van 2018 in onze agenda's noteren en staan we nog eens kort stil bij de regelgeving.

Principe: Geen tewerkstelling op feestdagen

De regelgeving over de feestdagen is in principe alleen van toepassing voor de werknemers uit de privé-sector (werknemers met een arbeidsovereenkomst). De feestdagenregeling bepaalt dat werknemers tijdens tien feestdagen per jaar niet mogen worden tewerkgesteld. Een feestdag die samenvalt met een zondag of een gewone inactiviteitsdag in de onderneming, moet door een gewone activiteitsdag worden vervangen. Die dag kan vrij worden gekozen, maar moet binnen hetzelfde kalenderjaar vallen.

Een bericht met de vervangingsdagen van de feestdagen voor 2018 moet vóór 15 december a.s in de lokalen van de onderneming worden aangeplakt. Als er op sectoraal of op bedrijfsniveau geen beslissing wordt genomen of als de vervangingsdag niet conform de regels is vastgesteld, wordt de feestdag door de eerste activiteitsdag na de feestdag vervangen. De keuze van de vervangingsdag mag ook aan de werknemers worden overgelaten die de vervangingsdag dan vrij kunnen opnemen zoals een dag jaarlijkse vakantie.

Merk op. De feestdagenregeling is niet van toepassing voor werkgevers die hun werknemers in het buitenland tewerkstellen, op voorwaarde dat die werknemers tijdens hun tewerkstelling daar van een gelijkwaardige regeling kunnen genieten als deze waarop zij in België recht zouden hebben.

Uitzondering: Werken op feestdagen

Als zondagsarbeid -een uitzondering op de zondagsrust- is toegestaan, mogen werknemers werken tijdens een feestdag en hebben ze recht op 'inhaalrust'. De inhaalrust bedraagt een volle dag als de arbeid langer dan vier uren heeft geduurd of een halve dag als dit niet zo is. Voor de deeltijdse werknemers moet de duur van de inhaalrust overeenstemmen met de werkelijke duur van zijn prestatie.

Salaristoeslag of niet?

De werkgever is gehouden tot het betalen van loon voor deze niet gepresteerde dagen.
Het loon verschuldigd voor een feestdag of een vervangingsdag is hetzelfde als wat de werknemer zou verdienen als hij die dag werkelijk zou werken. Het omvat het normale loon, de premies en de voordelen in natura.
Er is geen toeslag op het loon of een premie voor werknemers die op een feestdag prestaties verrichten. Een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten op sectoraal niveau of op bedrijfsniveau, of het arbeidsreglement kan wel een premie voorzien voor prestaties op zon- of feestdagen (zie bv. in het PC nr. 305.02 voor de gezondheidsinrichtingen en -diensten).

Overuren die op de feestdag of op de vervangingsdag worden verricht, geven wel recht op een salaristoeslag zoals voor het verrichten van prestaties op een zondag (d.i. 100%).

Overzicht wettelijke en extra-wettelijke feestdagen in 2018

Noteer alvast de tien wettelijke feestdagen van 2018:
• Nieuwjaar: maandag 1 januari 2018
• Paasmaandag: maandag 2 april 2018
• Feest van de Arbeid: dinsdag 1 mei 2018
• O.L.H. Hemelvaart: donderdag 10 mei 2018
• Pinkstermaandag: maandag 21 mei 2018
• Nationale feestdag: zaterdag 21 juli 2018
• O.L.V. Tenhemelopneming: woensdag 15 augustus 2018
• Allerheiligen: donderdag 1 november 2018
• Wapenstilstand: zondag 11 november 2018
• Kerstmis: dinsdag 25 december 2018

In bepaalde sectoren worden ook regionale of communautaire feestdagen gevierd:
• woensdag 11 juli 2018 (Vlaamse Gemeenschap)
• donderdag 27 september 2018 (Franse Gemeenschap)
• donderdag 15 november 2018 (Duitstalige Gemeenschap).